رویه های گمرکی در فرایند صادرات
آگاهی به رویه های گمرکی در فرایند بازرگانی بین الملل از اهمیت بالایی برخوردار است. کالای مورد معامله در بازرگانی بین الملل حداقل از دو گمرک کشور مبدا و مقصد باید عبور نماید. زبان مشترک گمرکات کشورهای مختلف، سیستم هماهنگ شده توصیف و کدگذاری کالا (Harmonized System) است که به اختصار HS code نامیده میشود. گمرک هر کشور بر طبق منطق این سیستم، تمامی کالاها را بر اساس یک کد 8 رقمی طبقه بندی میکند. این کد، ملاک تصمیمگیری و اعمال قوانین همچون میزان حقوق ورودی، مجاز، مشروط یا ممنوع بودن کالا و… است. اولین گام برای شروع مطالعات مربوط به فرصتهای صادراتی یک محصول، پیداکردن HS code آن محصول است. در این رابطه، مشاوران شرکت مدیریت صادرات تات شما را راهنمایی خواهند کرد.
ترخیص کالا شامل آماده سازی، ارائه اسناد و مدارک لازم جهت ترخیص و حمل و ارسال کالا به مقصد نهایی تا مرز خروج از کشور میباشد. فرایند ترخیص تمام کالاهای ورودی و خروجی با نظارت گمرک انجام میشود. از منظر گمرک، کالاها به سه دسته تقسیم می شوند:
کالاهای مجاز: کالایی که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد.
کالاهای مجاز مشروط: کالایی که صدور یا ورود آن نیاز به کسب موافقت قبلی یک یا چند سازمان دولتی دارد.
کالاهای ممنوع: کالایی که صدور یا ورود آن بنا به مصالح ملی یا شرع مقدس اسلام به موجب قانون ممنوع است.
برای تعیین نوع کالا از این منظر به صفحه اتاق بازرگانی ایران مراجعه نمایید.
شرکت مدیریت صادرات تات از طریق اخذ مجوزهای مربوط به گمرکات از وزارت خانه ها و سازمانهای مربوطه، استعلام تعرفه کالا از گمرکات، ارائه خدمات مشاوره جهت کلیه امور گمرکی و در نهایت ترخیص کالا از کلیه گمرکات و بنادر کشور، مشتریان خود را در جهت صادراتی امن و راحت، یاری میرساند.
به انواع روشهای ورود و خروج کالا، رویه های گمرکی میگویند. رویه های اصلی گمرکی به شرح زیر میباشند:
بر اساس قانون، کالاهای خروجی از قلمرو گمرکی را میتوان برا ی یکی از منظورهای زیر اظهار نمود:
- صدور قطعی: رویه گمرکی است که بر اساس آن کالای داخلی به منظور فروش یا مصرف، از کشور خارج میشود. کالای صادراتی با اظهار در یکی از گمرکهای داخلی یا مرزی مجاز صادراتی و پرداخت عوارض، پس از ارائه گواهیهایی که به موجب مقررات باید اخذ گردد، با صدور پروانه اجازه خروج از مرزهای مجاز را خواهد داشت. در مواردی که اظهارنامه صدوری در یکی از گمرک های داخلی تسلیم می گردد پس از انجام عملیات ارزیابی، به هر یک از بسته های موضوع اظهارنامه پلمب گمرکی الصاق و مهلتی برای حمل کالا از آن گمرک تا گمرک مرز تعیین و در پروانه صدوری قید میشود.
- استرداد:
یکی از موارد با اهمیت در صادرات قطعی موضوع استرداد حقوق ورودی است. حقوق ورودی اخذ شده از عین کالای وارداتی که از کشور صادر میگردد و مواد، کالاهای مصرفی و لوازم بسته بندی خارجی به کار رفته یا مصرف شده در تکمیل یا بسته بندی کالای صادرشده باید به صادر کننده مسترد گردد. همپنین استرداد بر اساس ارزش گمرکی و ماخذ حقوق ورودی مندرج در اسناد گمرکی در زمان ورود محاسبه میشود.
- صدور موقت:
رویه گمرکی است که به موجب آن کالاهای مجاز برای اهداف معینی شامل ساخت، پردازش، تعمیر، تکمیل، شرکت در نمایشگاه یا به عنوان وسیله نقلیه برای استفاده شخصی یا تردد بین ایران و کشورهای دیگر یا ماشینآلات و تجهیزات برای انجام خدمات فنی و مهندسی به طور موقت و ظرف مهلت معینی به خارج از کشور صادر و سپس به کشور برگردانده میشود. در صورتی که کالا تا مهلت مقرر بازگشت داده نشود نسبت به وصول تضمین یا پیگیری اجرای تعهد اقدام میشود.
فرایند ترخیص کالا
ترخیص کالای صادراتی از گمرک به کلیه اقداماتی گفته میشود که براساس آن یک کالا مجوز صدور از کشور را دریافت میکند. اصلیترین محل برای ترخیص کالا، گمرک بوده که کالاها بعد از ورود به آن و طی کردن برخی مراحل، مجوز لازم برای خروج از کشور را دریافت میکنند. بسیاری اوقات یک نفر به نمایندگی از صادرکننده قبول مسئولیت کرده و در مقابل دستمزد خود را دریافت میکند. به چنین فردی اصطلاحا ترخیصکار میگویند. ترخیص کالای صادراتی در ده گام و طبق مراحل زیر صورت میپذیرد:
رسیدن کالا به اماکن گمرکی و دریافت قبض انبار گمرکی
در ابتدا لازم است که اجازه ورود کالا به گمرک دریافت شود. بعد از آن بایستی وسیله حمل کالا توزین شده و برگه مربوط به باسکول دریافت گردد. در نهایت بعد از تایید مسئولان مربوطه، وسیله حمل کالا میتواند به اماکن گمرکی تحت نظارت گمرک وارد و قبض انبار گمرکی دریافت گردد. در قبض انبار گمرکی اطلاعاتی نظیر وزن محموله, تعداد بسته ها , تاریخ ورود کالا و …. درج می گردد.
تهیه و آماده سازی اسناد
در مرحله دوم می بایست کلیه اسناد و مدارکی که برای یک اظهار گمرکی ضروریست را تهیه شود. اسناد مورد نیازجهت صادرات قطعی شامل قبض انبار، فاکتور یا اینویس، لیست عدلبندی، پروانه بهره برداری (حسب مورد برای شرکت های تولیدی)، کاتالوگ بروشور یا آنالیز کالا (در صورت نیاز)، مجوزهای قانونی مورد نیاز پیش از اظهار از قبیل گواهی بهداشت، استاندارد، قرنطینه نباتی و سایر (حسب مورد)، گواهی استاندارد، تصویر کارت بازرگانی آورنده کالا (برای احراز در سامانه کدینگ تنها برای مرتبه اول) و وکالتنامه رسمی به حق العملکار گمرک است.
اظهار از طریق سامانه EPL
پس از اینکه اسناد مورد نیاز در مرحله دوم آماده گردید, در این مرحله می بایست مشخصات کالا توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی آن در سامانه EPL اظهار گردد. این اظهار بصورت الکترونیکی صورت می پذیرد. در این مرحله اطلاعاتی نظیرمشخصات کالا و اطلاعات ثبت سفارش از سامانه های دیگر فراخوانی می گردد و اطلاعاتی نظیر ارزش کالا، تعداد دقیق کالا، تعرفه های گمرکی و محاسبات اظهار نامه توسط اظهار کننده صورت میپذیرد.
دریافت کوتاژ اظهارنامه و تعیین مسیر اظهارنامه
در این مرحله پس از تایید نهایی اظهارکننده، شماره ثبت اظهار نامه یا همان شماره کوتاژ صادر می گردد. بلافاصله پس از تخصیص شماره کوتاژ به اظهار نامه در اولین مرحله بصورت خودکار اظهارنامه در یکی از سه مسیر سبز, زرد یا قرمز قرار می گیرد.
انتخاب مسیر اظهار نامه با استفاده از سیستم مدیریت ریسک و براساس مولفه هایی نظیر نوع کالا، کشور ساخت، وزن، تعرفه کالا، اعتبار صاحب کالا و… انجام می پذیرد.
کنترل و ارزیابی کالا
با توجه به مسیر تعیین شده در این مرحله کنترل و ارزیابی کالا به یکی از سه گونه زیر صورت خواهد گرفت:
مسیر سبز : اظهار نامه مستقیما به مرحله صندوق رفته و در صورت عدم نیاز به مجوزهای خاص و پرداخت حقوق و عوارض گمرکی میتوان مستقیم به مرحله هشتم یعنی صدور مجوز بارگیری مراجعه نمود.
مسیر زرد : در این مسیر بنا بر تشخیص کارشناس (مجازی) ممکن است کالا نیاز به ارزیابی داشته باشد. در اینصورت می بایست در حضور ارزیاب گمرک بسته ها باز شود و از نظر تعداد و مشخصات و غیره بررسی و با اسناد مطابقت داده شود لازم به ذکر است در مواردی هم کارشناس می تواند با توجه به سوابق ومستندات کافی اظهارنامه را تایید و به مرحله صندوق ارسال نماید.
مسیر قرمز : برای محموله هایی که در مسیر قرمز قرار میگیرند از ابتدا ارزیاب تعیین شده و می بایست در اولین مرحله کنترل و ارزیابی کالا صورت پذیرد و به این ترتیب، بسته کالا باز و توسط ارزیاب گمرک بررسی و با اسناد مطابقت داده می شود
دریافت مجوزهای مورد نیاز
در این مرحله لازم است مجوزهای مورد نیاز کالا بر اساس تعرفه اظهاری بصورت سیستمی و یا بر اساس نظر ارزیاب و کارشناس مربوطه تعیین می گردد. منظور از مجوز های مورد نیاز در اینجا مجوز هایی نظیر تجهیزات پزشکی, بهداشت، قرنطینه، مخابرات، استاندارد، جهاد کشاورزی، انرژی اتمی، راهداری، مالیات و … است.
کارشناسی (بررسی تعرفه و ارزش اظهارنامه)
در این مرحله کارشناس با توجه به اطلاعات اظهارنامه و ارزیابی کالا و تطبیق آن با اسناد اظهارنامه, محموله را از نظر ارزش و تعرفه و مطابقت با قوانین و مقررات مورد بررسی قرار می دهد. در صورت بروز اختلاف اظهارنامه را به رییس سرویس ارزیابی ارجاع و مورد اختلاف را گزارش می نماید تا بررسی و اعلام نظر نهایی صورت پذیرد. و در صورتیکه که اطلاعات اظهاری مورد پذیرش کارشناس قرار بگیرد اظهارنامه را تایید و به مرحله بعدی (صندوق) ارسال می نماید.
صندوق و پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
پس از اینکه اظهارنامه بررسی و مبلغ پرداختی بابت حقوق و عوارض از سوی گمرک مشخص گردید، صاحب کالا یا نماینده قانونی او مبلغ حقوق و عوارض متعلقه را از طریق درگاه پرداخت آنلاین یا از طریق فیش نقدی در بانک به حساب گمرک واریز می نماید. پس از پرداخت وجوه متعلقه در این مرحله صاحب کالا یا نماینده قانونی او می تواند در مرحله بعد مقدمات خروج کالا را انجام دهد.
بارگیری و تحویل کالا از انبار گمرک
پس از پایان تشریفات گمرکی و پس از پرداخت در مرحله صندوق اظهارنامه در وضعیت صدور مجوز بارگیری قرار می گیرد و در صورتیکه تمام مجوز های فعال در سامانه تایید گردیده باشد و اطلاعات منشا ارز برای اظهارنامه های بانکی وارد گردیده باشد با درخواست اظهارکننده ,گمرک مجوز بارگیری را صادر می نماید.
پس از دریافت و تسویه صورتحساب انبارداری, انباردار مربوطه محموله را به صاحب کالا یا نماینده قانونی مندرج در اظهارنامه تحویل می دهد. کالا را از انبار گمرک بارگیری و برای انجام آخرین مرحله به درب خروج گمرک مربوطه هدایت میگردد. لازم به ذکر است مبلغ انبارداری در گمرکات مختلف و با توجه به شرایط انبارهای گمرکی و شرایط نگهداری کالا ها متفاوت است. در صورت حساب انبارداری علاوه بر هزینه نگهداری کالا در انبار هزینه هایی نظیر تخلیه، بارگیری، بیمه، هزینه های پالتیزه کردن و غیره نیز اضافه می گردد.
خروج کالا
در آخرین مرحله از مراحل ترخیص پس از تحویل کالا از انبارمجددا در درب خروج گمرک کنترل نهایی روی کالا صورت می گیرد. در نهایت با تایید ارزیاب و کارشناس درب خروج مراحل ترخیص این کالا از گمرک به پایان رسیده و خروج کالا از گمرک بلامانع می باشد.
شرکت مدیریت صادرات تات با گروهی از مجرب ترین ترخیص کاران در کلیه نقاط کشور همکاری دارد و صادرکندگان محترم میتوانند با اطمینان خاطر، فرایند ترخیص محموله صادراتی خود و انجام کلیه امور گمرکی مربوطه را به ترخیصکاران شرکت مدیریت صادرات تات بسپارند. در این خصوص با شرکت تماس بگیرید و یا در صفحه پرسش و پاسخ، اطلاعات و نیاز خود را ثبت نمایید تا در اسرع وقت، کارشناسان شرکت با شما تماس بگیرند.